Karmniki dla ptaków

Karmniki dla ptaków to niewielkie, najczęściej drewniane konstrukcje. Zapewniają one schronienie dla ptaków ale i umożliwiają nam dokarmianie ptaków w sezonie zimowym. Jeżeli zdecydujemy się na dokarmianie ptaków warto jest bliżej przyjrzeć się ofercie karmników dla ptaków. W tej chwili dostępne są różne rodzaje karmników dla ptaków. Nasze propozycje są nie tylko wygodne dla ptaków ale również bardzo ozdobne. Dzięki połączeniu tych dwóch cech możemy być pewni, że karmnik dla ptaków będzie nie tylko pożyteczny ale również będzie stanowił piękną ozdobę tarasu, czy zakątka w ogrodzie. 

Karmnik

Jeżeli myślimy nad miejscem, w którym chcielibyśmy umieścić karmnik, to powinno ono być zaciszne i tak dobrane aby żadne drapieżniki (np. koty) nie miały łatwego dostępu do karmnika. Dobrze jeżeli karmnik umieścimy w taki sposób aby ptaki miały łatwy dostęp do środka karmnika. Pokarm dla ptakównależy regularnie zmieniać na świeży. Najlepiej robić to raz na dzień. Pamiętajmy również, o tym że jeżeli zaczniemy karmić ptaki musimy to robić już przez całą zimę ponieważ ptaki zapamiętują miejsce gdzie znalazły pokarm i potem do niego regularnie wracają. Jeśli przyleciałyby do karmnika, a pokarmu by w nim nie było mogłyby tym przypłacić swoje życie!

Czy wiesz jakie ptaki odwiedzają Twój karmnik?

 

Ptaki i towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, to dzięki nim wiemy: że nadchodzi wiosna, zbiera się na deszcz czy pojawi się odwilż. Niestety zima jest dla większości ptaków pozostających "w domu" bardzo ciężkim okresem. Im niższa temperatura i obfitsza pokrywa śnieżna tym ciężej jest im samodzielnie znaleść pożywienie.

Na szczęście, coraz więcej jest zwolenników dokarmiania ptaków, którzy zaopatrują swoje ogrody i balkony w karmniki, karmy czy budki lęgowe. Patrząc przez okno na "ptasią stołówkę" każdy z nas może być bliżej natury i  jako gatunek dominujący pomóc słabszym i bezbronnym stworzeniom. Ptaki z koleji odwdzięczą się oddaniem, radosnym trelem i towarzystwem, kiedy "świat pochłonie biały puch".

A nie ma nic doskonalszego niż bycie uwrażliwionym na piękno przyrody i wykazaniem drobnego gestu wobec tych istnień, które mają najciężej podzas mrożnych i śnieżnych miesięcy.

Oraz nie ma nic bardziej radosnego jak bezcenny uśmiech dziecka, "przyklejonego do szyby", cieszącego się widokiem swoich ptasich towarzyszy...

Oto krótka charakterystyka ptaków najczęściej odwiedzających nasze karmniki:

- Wróbel domowy

Tą odmianę znają chyba wszyscy, towarzyszy człowiekowi wszędzie, od wiejskich osad po miejskie osiedla. Śmiałe i bezkompromisowe, krępe ptaki, nie przekraczające 15cm długości oraz 30g wagi, nie są zdolne do życia bez bliskości człowieka, uważa się także, iż skolonizowały ludzkie osady już kilka tysięcy lat temu - są ptakami najdłużej związanymi z człowiekiem.

Samiec zdecydowanie różni się od swej partnerki - charakteryzuje się kasztanowatym karkiem, szarą czapką i czarnym gardłem. Wierzch ciała i ogon brązowe, kuper szary. Na skrzydle biały pasek. Samica szarobrunatna z wierzchu i szara od spodu.

W ciągu jednego roku mają przeważnie 2-4 lęgi, w okresie letnim. Gniazda budują z traw, słomy, pierza, szmat, papieru itp., a umiejscowują je w szczelinach budynków, pod dachami, w pnączach winobluszczu, na ścianach budynków, w dziuplach i budkach lęgowych, rzadko na drzewach. Jaj  mają zwykle 5, a samica wysiaduje je przez ok. 2 tyg. Młode  pozostają w gnieździe przez ok. 20 dni.

• Ciekawostką jest to, że wróble powiadamiają się wzajemnie głośnym ćwierkaniem o miejscu zasobnym w pożywienie, ale przystąpią do uczy dopiero gdy zbierze się ich cała gromadka - bezpiecznie w stadzie
• W starożytnej Grecji były ptakami bardzo szanowanymi, a te zamieszkujące w świątyniach uważane były za swięte.

- Mazurek - Wróbel Mazurek

Inaczej nazywany wróblem polnym, mniejszy i delikatniejszy od wróbla domowego - 10-12cm długości oraz 24g wagi. Mazurek ma brązowy wierzch głowy, a na skrzydłach dwie białe pręgi. Wierzch ciała ciemnobrązowy z paskowaniem, spód jednolicie brązowoszary. Wokół szyi biała obroża, na podgardlu mały czarny znaczek. Często mylony ze swym kuzynem domowym, lecz najpewniejszą cechą rozpoznawczą jest czarna plamka na białym policzku. Jednakowo ubarwiona i samica i samiec.

Zakładają gdniazda w dziuplach, budkach lęgowych i  czasami w bocianich gniazdach. W ciągu roku mają 2-3 lęgi, gdzie samica składa 5-6 jaj.

Jaja wysiadują obydwoje rodziców przez okres 13–14 dni, poczym pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 15–16 dniach.

Zamieszkują otwarte pola uprawne, parki, sady i ogrody, obrzeża lasów i borów w pobliżu pól i ludzkich siedzib.

- Sikorka

Te niewielkie - 13cm długości, zwinne i bardzo ruchliwe ptaszki najbardziej zwracaja na siebię uwagę właśnie zimą, kiedy ich kolorowe upierzenie jest bardzo widoczne na tle śniegu. Czarna główka z białymi policzkami, wierzch ciała oliwkowozielony, pierś z koleji mają mają w kolorze jaskrawożółtym, z czarną pregą pośrodku - u samczyków biegnie przez całe ciało i jest ona bardzo wyraźna, a u samiczek kończy się w dolnej parti klatki piersiowej .

Tułów jest zakończony zadartym ogonkiem, podobnym do łopatki. Nogi sikorki są nieduże, zgrabne i bardzo silne, dlatego też nie sprawia jej problemu wiszenie głową do dołu. W okresie lęgowym pojawia się 7-12 jaj. Wysiaduje je samica, która w razie niepokojenia odstraszająco syczy. Młode wykluwają się po 12-14 dniach, a opuszczają gniazdo po 17-18.

W okresie zimowym w grupach bardzo wytrwale odwiedzają nasze przydomowe karmniki i są w nich najczęściej widywanymi gośćmi. Latem natomiast, z chęcią korzystają z rozwieszonych budek lęgowych. To bardzo towarzyskie ptaki oraz ważane są za jedne z lepszych sprzymierzeńców w walce biologicznej ze szkodnikami drzew owocowych w sadach.

Odmiany sikor w Polsce

Sikorka bogatka

Sikorka modraszka

Sikorka czubatka

Sikorka czarnogłówka

Sikorka uboga - szarytka

Sikorka sosnówka

Sikorka lazurowa

- Gil

Ptak większy od wróbla, dość krępy o 17cm długości i wagi 25g. Obie płcie mają czarną czapeczkę, czarny dziób i ogon, a na czarnych skrzydłach pojedynczy biały pasek, biały jest także kuper.

U samca pierś i brzuch są czerwono-różowe, grzbiet szary. Samica, tak z wierzchu, jak i od spodu, jest ciemniejsza od samca, brązowawo różowawa.  

Gniazdo gil zakłada na dolnych częściach gałęzi drzew iglastych, na wysokości kilku metrów.

W maju samica składa 4-5 jaj, wysiadywanie trwa od 12 do 14 dni, gdzie potem pisklęta przebywają tam przez okres ok. 2 tygodni.

Gil to ptak typowo leśny, jego miejscem bytowania są lasy iglaste i mieszane. Spotkać go można także w parkach i sadach. 

- Zięba

Jest gatunkiem małego ptaka o długości od 14 do 16cm długości oraz wadze do 26g. Samiec z niebieskoszarą głową i czerwonoróżową piersią oraz czerwonobrązowyn grzebieniem należy do najpiękniej ubarwionych naszych ptaków. Samica jest bardziej szara, z zielonkawym odcieniem. Dobrą cechę rozpoznawczą u obu płci stanowią dwa białe paski na skrzydłach oraz zielony kuper.

Gniazda zięb uwite są z mchów i delikatnych źdźbeł, zamaskowane od zewnątrz porostami oraz kokonami owadów i pajęczyną. Jest ono wyścielone włosiem i puchem.

Gniazdo zięby jest jedną z najstaranniejszych konstrukcji.

Samica składa 4—6 jaj. Pisklęta wylęgają się po 12—13 dniach, a opuszczają gniazdo po następnych dwu tygodniach.

Zięba zasiedla bory i lasy wszelkiego typu, parki, ogrody i aleje. Nie jest zbyt wymagająca w wyborze środowiska.

- Dzwoniec

Ptaszek wielkości wróbla. Upierzenie ma oliwkowozielone na wierzchu ciała, a zielonożółte na spodzie. Boki głowy szare. Ogon krótki, wyraźnie rozwidlony, czarny na końcu, a żółty u nasady. Dziób mocny, stożkowaty, barwy cielistej.

Upierzenie samców jest zielono-żółte, a samic zielonkawo-szare.

Gniazda zakłada w gęstych krzewach, często w jałowcach i żywotnikach. Warstwę zewnętrzną jego gniazda stanowią korzonki i kłącza traw, warstwa środkowa to mech; gniazdo wyścielone jest drobnymi korzonkami, włosiem i piórkami. Samica składa 3 - 6 jaj w okresie od kwietnia do września, okres wysiadywania trwa 2 tygodnie, a przez kolejne 14 dni młodymi opiekują się oboje rodzice.

Dzwoniec zamieszkuje tereny parkowe, od nizin po górną granicę lasu, zchociaż cęsto bytuje też w parkach miejskich.

Pieśń dzwońca może przypominać dźwięk małych dzwoneczków – stąd nazwa gatunku.

- Szczygieł

Mały ptak osiągający 12cm długości oraz 16 gram wagi, uważany jest za najładniej i najjaskrawij upierzonego ptaka śpiewającego.

Najbardziej charakterystyczną cechą szczygłów jest karminowoczerwona "twarz", kontrastująca z czarnym wierzchem głowy i pręgą za uszami oraz z białymi policzkami. Upierzenie na grzbiecie kasztanowobrązowe, boki głowy, podgardle, pierś biała z niewyraźną brązową przepaską, brzuch i kuper białe. Rozwidlony ogon czarny, skrzydła również czarne z szeroką żółtą pręgą.

Szczygły wyprowadzają 2 lęgi w roku, w okresie letnim. Swoje misterne gniazdo buduje w rozwidleniu, przy końcu  bocznej gałęzi drzewa liściastego. Składa się ono z puchu roślinnego, wełny, suchych trawek, korzonków, a wyściółkę stanowi puch roślinny, włosie i sierść. Samica wysiaduje od 4 - 6 jaj przez ok. 2 tygodnie, a młode opuszczają gniazdo po 13-15 dniach. 

Szczygły wyspecjalizowały się w wyjadaniu nasion z koszyczków kwiatowych dzikich roślin wisząc głową do dołu.

- Jemiołuszka

Jest ptakiem o podobnej wielkości do szpaka, długości od 18cm oraz 56 gramami wagi, o krępym ciele, ogonie krótkim, a na głowie ma charakterystyczny czubek z piór "zaczesany" ku tyłowi.

Jemiołuszki na bokach są różowobrązowawe z wyraźnymi jasnymi plamami na skrzydłach. Na głowie mają wyraźną, czarną przepaskę przez oko oraz czarny podbródek.

Gniazdo zakłada na drzewie lub krzewie, przy pniu lub na bocznej gałęzi, czarka zbudowana u podstawy z gałązek, trawy i mchu, wyścielona trawkami i porostami

Samica składa 5-6 jaj oraz wysiaduje je przez 14dni, a samiec przynosi jej pokarm.  Po wykluciu młode uzyskują lotność w wieku 14-15 dni.

Jemiołuszki uwielbiają jeść dają się skusić i pochłaniają owoce, jagody i nasiona dziennie w ilości 2-3 razy więcej niż same ważą.

A nazwa jemiołuszek pochodzi od nason jemioły naginnie przez nie jedzonych właśnie zimą.

- Kos

Jest szybko biegającym po ziemi, czarno ubarwionym ptakiem - samiec - ze stosunkowo długim ogonem (co odróżnia go od szpaka) i pomarańczowym dziobem.

Samiczka jest ciemnobrązowa i ma nakrapianą pierś.

Osiąga ok. 24–27 cm długości i 75–110 gram wagi.

Gniazda buduje samiczka, która starannie wyścieła ziemię roślinami i gałązkami. Kosy wybierają na swoje lokum najróżniejsze miejsca.

Budują gniazda na drzewach i krzewach, ale też na dachach, w szczelinach między budynkami i na balkonach wielkich blokowisk.

Kosy mają 2-3 lęgi w roku po 4-6 jaj, które wysiaduje samica.

Często pojawia się w ogrodach i parkach, ale jest spotykany także pośród terenów gęsto zabudowanych. Zamieszkuje wszystkie typy lasów.

Kosy potrafią naśladować głos innych ptaków a nawet pogwizdywania ludzi, są najpiękniej śpiewającymi ptakami zimującymi.

- Rudzik

Gatunek małego ptaka o 13cm długości ciała i 16 gramach wagi. 
Rudzik charakteryzuje się rdzawym zabarwieniem czoła, boków głowy i piersi. Wierzch ciała jest oliwkowoszary, brzuch i pokrywy podogonowe białe.

Wyprowadza 2 lęgi w roku, w okresie letnim. Gniazdo, zbudowane od zewnątrz ze zbutwiałych liści, od środka z dobrze splecionego mchu, umieszcza w wykrotach, w zagłębieniu ziemi pod osłoną zwisających gałązek, pod nawisem trawy lub w nisko umieszczonej dziupli.

Samiczka składa 5-7 jasno zabarwionych jaj i wysiaduje je przez 13-14 dni. Młode opuszczają gniazdo po 12-15 dniach od wyklucia.

Rudzik zasiedla wilgotne lasy z obfitym runem i gęstym podszytem. Pojawia się również w parkach i ogrodach.

Samce bywają bardzo wojownicze nie tylko w stosunku do siebie, ale potrafią atakować nawet czerwone skrawki materiału.

Dokarmianie ptaków zimą

Dokarmianie ptaków spotyka się w Polsce z powszechną aprobatą. Może być miłym, edukacyjnym zajęciem, uwrażliwiającym na piękno przyrody. Daje radość zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Nawet jeśli nie jest to ptakom konieczne do przeżycia, to na pewno ułatwia im przetrwanie najcięższych zimowych mrozów.

          Jeżeli zdecydujemy się dokarmiać ptaki zimą, powinniśmy do tego podejść odpowiedzialnie. Pamiętajmy, że ptaki w karmniku są narażone na różnego rodzaju ptasie choroby. Bardzo ważne jest, aby miejsce, w którym karmimy ptaki było regularnie sprzątane.Pokarm niezjedzony usuwamy, gdyż zepsuty jest szkodliwy dla ptaków. Starajmy się sypać do karmnika tyle pokarmu, aby był na bieżąco zjadany. Pamiętajmy, żeby nie podawać resztek z naszego stołu, które zawierają sól i przyprawy. Takim dokarmianiem wyrządzamy same szkody u naszych podopiecznych i powinniśmy być tego świadomi. Zabezpieczmy karmnik przed drapieżnikami, najlepiej jeżeli postawimy go na pojedynczym słupku, przez co uczynimy go mniej dostępnym dla kotów i innych drapieżników. Dokarmianie rozpoczynajmy późną jesienią a kończmy wczesną wiosną, gdy jednak nie ma silnych mrozów i obfitych śniegów, to nie rozpieszczajmy ptaków nadmiarem pokarmu.

Karma, jaką możemy wykorzystać to np.:

- mieszanka nasion: słonecznika, dyni, ogórka, maku, prosa, pszenicy, owsa - powinna przyciągnąć drobne ptaki, takie jak sikorki, gile, wróble,

- kasze,

- owoce: jarzębina, czarny bez, kalina, aronia, głóg, róża, jałowiec - dla jemiołuszek, kosów i dzięciołów,

- kawałki żółtego sera - dla srok, gawronów, sójek,

- tłuszcz (niesolony!), np. słonina - dla sikorek. Kawałki słoniny można też wywiesić na druciku, żeby ptaki mogły je "skubać". W tłuszczu można też zatopić ziarna słonecznika i nasiona innych roślin oleistych. Taką gotowa mieszankę, jak i wiele innych karm dla ptaków można kupić w naszym sklepie

- gotowane warzywa, ziemniaki, buraki pastewne i kapusta (oczywiście bez soli!) – dla kaczek i łabędzi,

- chleb, popularnie rzucany przez dzieci i osoby starsze, powinien być tylko dodatkiem do diety tych ptaków. Musi być suchy i pokrojony w małe, łatwe do przełknięcia przez ptaki kawałki.

- mile widziana jest także woda, o którą zimą ptakom nie jest łatwo;

Bądźmy konsekwentni. Jeżeli już zaczęliśmy dokarmianie to róbmy to regularnie. Ptaki przyzwyczajają się do naszej pomocy i będą przylatywać w to miejsce, w którym są dokarmiane z nadzieją, że coś zawsze tam znajdą.

Ci, którzy chcą słyszeć i widzieć ptaki za oknem, powinni zwrócić uwagę na to, co rośnie w ich ogrodzie. W wielu ogrodach będących uzupełnieniem współczesnej architektury trudno o gatunki roślin, z którymi związane są nasze ptaki. No bo czego sikora lub mazurek mają szukać na żywotniku, cyprysiku, czy też ozdobnych gatunkach jałowców? Co najwyżej schronienia, a to ich w naszym ogrodzie na dłużej nie zatrzyma. Jeżeli ktoś chce mieć ptaki wokół domu i dlatego stawia tam karmnik, powinien posadzić tam także rodzime gatunki drzew. Jemiołuszki, kosy i kwiczoły będą nam wdzięczne za jarzębinę, bez czarny czy dereń. Dobry i ten suszony, w karmniku, ale jeszcze lepiej prawdziwy, na krzaku pod płotem. Postarajmy się również o jarzębinę, głóg, tarninę, jesiony i klony, które są najlepszymi przysmakami dla ptactwa.