Rozmaryn jest w naszych warunkach klimatycznych niewielką krzewinką o drewniejących pędach. Jego niezwykle aromatyczne liście są wąskie, zielono szare i bardzo przypominają liście lawendy. Kwiaty tej rośliny są niebieskie lub lekko fioletowe.
W strefie mrozoodporności 6 i zimniejszych rozmaryn powinno sadzić się w doniczkach, by móc przenieść je do cieplejszego pomieszczenia na wypadek chłodniejszej aury. Rozmaryn nadaje się na niski żywopłot ozdobny – swobodnie można nadać mu dowolny kształt poprzez przycinanie. Doskonale czuje się sadzony w donicach na tarasach i balkonach wraz z innymi roślinami lubiącymi słońce, a także w zacisznych rabatach naszego ogrodu.(GGK)
Przesadzenia czy sadzenia rozmarynu należy dokonać wiosną, jesienią tylko w strefach mrozoodporności 8 i dalej na południe (czyli niestety nie w Polsce) . Roślina rośnie wolno, ale już w drugim roku tempo wzrostu wyraźnie wzrasta. Rozmaryn preferuje nasłonecznione stanowisko z dobrze zdrenowaną glebą o pH pomiędzy 6 a 7. By regulować poziom pH można użyć cytryny – jeśli oczywiście jest to potrzebne, aczkolwiek dobry drenaż to priorytet – czyli w grę wchodzą doniczki, także wiszące. Przed posadzeniem należy zasilić glebę w wolnorozpuszczający się nawóz i powtarzać ten proces każdej wiosny. Glebę należy utrzymywać względnie wilgotną, pozwalając wyschnąć jej odrobinę pomiędzy podlewaniami. Nadmiar wody w glebie powoduje choroby i zamieranie roślin - podłoże powinno być przepuszczalne i bogate w wapń. Zastosowanie ściółki pozwala na zachowanie korzeni wilgotnymi i izolowanymi w zimie, ale należy nie przesadzać ze ściółką i zdecydowanie trzymać ją z dala od korony rośliny. Po przekwitnięciu kwiatów warto lekko przyciąć pędy aby krzew zachował zwarty, gęsty pokrój przez resztę sezonu.
Mączniaki, przędziorki, czerwce, wełnowce mogą stanowić problem przy uprawie rozmarynu skutkujący zgniciem korzeni w zbyt wilgotnym podłożu. By zapobiec gniciu korzeni trzeba zapewnić odpowiedni przepływ wody w glebie jak i odpowiednią cyrkulacje powietrza. W strefie 7 (czyli Polsce) zimno zabije najwyżej szczyty rośliny. By temu zapobiec należy stosować doniczki ochronne i ustawiać je przy południowym murze w celu ochrony przed zimnymi wiatrami. Zastosowanie ściółki w celu ochrony korzeni też nie zaszkodzi. W strefie 8 i dalej na południe rozmaryn nie potrzebuje żadnej dodatkowej ochrony.
Rozmaryn zbieramy praktycznie kiedy chcemy przycinając łodygi. W celu zasuszenia najlepiej dokonać zbioru tuż przed zakwitnięciem rośliny. Rozmaryn można suszyć na stojakach lub zawieszając go, wcześniej zbierając w pęczki po kilka łodyg. Kiedy łodygi już wyschną należy oddzielić liście. Rozmaryn można zamrozić, zakonserwować w occie, oleju czy nawet maśle.
Rozmaryn raczej dobrze komponuje się z innymi ziołami, ale spokojnie można go użyć osobno przy przyrządzaniu jagnięciny, wieprzowiny, drobiu czy dań z cielęciny/wołowiny. Świetnie nadaje się do przyrządzania zup, wywarów, warzyw czy sosów. Rozmaryn charakteryzuje się znakomitym smakiem jako datek do pieczywa, marynat z dodatkiem oliwy, wina czy czosnku.
Czy mogę posadzić rozmaryn w moim ogrodzie?
Niestety rozmaryn należy do roślin wrażliwych na mróz i polecany jest głównie jako roślina doniczkowa. Decydując się na posadzenie go w ogrodzie należy pomietać o zapewnieniu mu optymalnych warunków wodno-glebowych, a przede wszystkim o dobrym zabezpieczeniu krzewinek na zimę. Dzięki aromatowi rozmaryn jest znakomitą roślina do sadzenia przy ścieżkach ogrodowych i wejściach do domu.
Jaką temperaturę potrafi znieść rozmaryn?
W strefach klimatycznych, gdzie temperatura nie spada poniżej 10-15 stopni rozmaryn nie potrzebuje ochrony. W polskim klimacie należy posadzić go np. blisko południowego muru by zapewnić ochronę przed wiatrem oraz dodatkowo zapewnić ciepło.
Czy mogę przystrzyc/zebrać rozmaryn kiedy chcę czy musze czekać na odpowiedni (jaki?) czas?
Rozmaryn w naturalnych warunkach rozrasta się na około 90-120 cm wysokości i szerokości. Jako przyprawa kulinarna powinna być zbierana wtedy, kiedy występują świeże liście. Większe zbiory należy zaplanować w terminie od wczesnej wiosny do środka lata. Nie należy ścinać łodyg, które są ciemniejsze czy zdrewniałe, gdyż ucięte raczej nie odrosną. Należy pamiętać, że rozmaryn nigdy nie przyjmie kształtu perfekcyjnej kuli, ponieważ naturą rośliny jest rośnięcie w górę. Mimo tego można zmusić rozmaryn do przyjmowania bardziej regularnej formy poprzez odpowiednie przycinanie.
Pozostawiłem rozmaryn w doniczce na zimowanie. Powinienem go przyciąć by stymulować wzrost czy nastąpi to naturalnie?
Wczesna wiosna to świetny czas na przycinanie praktycznie każdej rośliny wielosezonowej, nie tylko rozmarynu. Należy w pierwszej kolejności usunąć obumarłe łodygi pozbawione liści, a następnie przyciąć roślinę by nadać jej pożądany kształt. Należy unikać wycinania bardzo starych łodyg, ponieważ z dużym prawdopodobieństwem nie urosną ponownie. Jeśli jednak jesteś zadowolony z rozmiaru i kształtu rozmarynu przycinanie absolutnie nie jest koniecznością. Jedna mała uwaga: przy uprawie rozmarynu w doniczkach nie można pozwolić na wyschnięcie rośliny w miejscach, gdzie wcześniej było podejrzenie gnicia czy nadmiernego dostarczenia wody. Rozmaryn tak potraktowany może umrzeć.
Pomimo tego, że stewia (stevia rebaudiana) wygląda jak zwykła,przeciętna roślina jest znakomitą a zarazem egzotyczną rośliną do naszego ogrodu z powodu jej słodkiego smaku. Polecana jako słodzik i substystut cukru przez dietetyków. Stewia jest rosliną wieloletnią, która kocha słońce i obumiera w zimnie. Dorasta przeciętnie do 60-80cm wysokości. Ma wąskie liście 3-5cm. Kwiaty drobne, białe. Stewia nie występuje w Polsce w środowisku naturalnym, można ją jednak uprawiać w ogródku, pod folią lub w domu jako roślinę doniczkową.
(GGK)
Stewię należy sadzić w rejonie ogrodu, gdzie będzie miała przynajmniej 40-45 cm wolnej przestrzeni. Najlepiej rośnie w ziemi o dużej zawartości składników organicznych, przepuszczalnej i lekko kwaśnej. Miejsce przeznaczone do posadzenia stewii powinno być nasłonecznione i w miarę możliwości osłonięte od wiatru. Z sadzeniem należy poczekac aż zniknie zagrożenie przymrozków - jest to najczęściej połowa maja. Nie należy zapominać o kompoście i innych środkach wspomagających. Stewia znosi przymrozki do -6°C, co pozwala uprawiać ją w naszym klimacie wyłącznie jako roślinę jednoroczną. Przed nadejściem przymrozków stewię trzeba ściąć na wysokość około 10 cm, wykopać z całą bryłą ziemi, przesadzić do donicy i przechowywać w pomieszczeniu o temp. około 10ˇC. Tak przezimowaną roślinę możemy wiosną ponownie zasadzić w ogrodzie.Niekorzystne dla stewii jest zalewanie korzeni nadmiarem wody i może prowadzić do zamierania roślin, toteż nie należy sadzić jej w niżej położonych częściach działki ani tez nie podlewać w przesadny sposób. W przypadku uprawy w doniczce ważny jest odpowiedni drenaż.Liście sa najsłodsze w zimnych temperatutach jesiennych. Smakują najlepiej tuż przed zakwitnięciem roślin. Zbiór najlepiej przeprowadzić możliwie późno, czyli przy sprzyjającej pogodzie w drugiej połowie września lub na początku października.
By zachować letnią obfitość należy wyciąć całe pędy a nastepnie pozbawić je liści i czubków łodyg. W celu wysuszenia należy umieścić ja na powierzchni niemetalowej lub tkaninach na zewnątrz w suchy,słoneczny dzień. Jeden dzień powinien byc wystarczający dla tego procesu. Nie należy zapominać o rosie,która może zepsuć cały proces suszenia. Można użyć także suszarki. Gdy liście uzyskają kruchość nalezy je zmiażdżyć lub sproszkować przy użyciu odpowiedniego urządzenia. Tak spreparowaną stewię nalezy przechowywać w zamkniętych pojemnikach. Sproszkowane liscie nie rozpuszczają się jak np. cukier, ale na pewno są w stanie osłodzić potrawę czy napoje.
Roślina o bardzo wysokiej zawartości związków słodzących. Charakteryzuje się bardzo niską kalorycznością w porównaniu do tradycyjnego cukru. Stewiozyd (substancja zawarta w liściach stewii), chociaż jest silnym naturalnym słodzikiem, nie powoduje rozwoju próchnicy i hamuje wzrost płytki nazębnej. Liście stewii zawierają m.in. witaminy A i C, rutynę, cynk, magnez i żelazo - podnozące odporność organizmu. Stewia posiada również właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze oraz ma zdolność obniżania ciśnienia krwi.
W czasie sezonu świeże liście świetnie nadają się do słodzenia herbaty. Sproszkowane liście są około 8 razy słodsze w porównaniu do cukru. Proszek wykorzystujemy do słodzenia napojów, potraw - do gotowania jak i pieczenia. W przeciwieństwie do cukru, stewia nie skarmelizuje się w wysokich temperaturach. Nie nadaje sie także na pożywkę dla drożdży (ciasto drożdżowe niestety nie urośnie).
Spróbowałem stewii ze sklepu. Czy swieże liście smakują lepiej?
Świeże liście nie mają tak skoncentrowanego smaku jak roztwór, który kupuje sie w sklepie. W rezultacie trudno przesłodzić potrawę, co skutkuje jej lepszym smakiem. Wielu ludzi polubiło smak świeżej stewii (lub sproszkowanych liści) bardziej niż koncentrat, ale to kwestia gustu.
Czy mogę posłodzić herbatę po prostu dodając liść stewii?
Własciwie to należy zaparzyć herbatę wraz ze stewią. Wysoka temperatura uwalnia słodki smak. By osłodzić chłodne napoje najpierw trzeba przygotować wywar z liści stewii, a następnie dodać go do napoju. By uzyskać słodszy smak można stworzyć koncentrat poprzez zalanie kubka liści i pozostawienie na noc. Następnie należy odcedzić koncentrat i schłodzić np. w lodówce.Taki specyfik można stosowac do słodzenia herbaty, kawy, napojów owocowych, samych owoców czy deserów.Tak przygotowana stewia potrafi nadawać się do spożycia przez około miesiąc, oczywiscie przechowywana w lodówce.Chyba,że od razu zużyjesz całą.
Skąd pochodzi stewia?
Przez setki lat stewia była używana przez plemiona indiańskie żyjace na terenie dzisiejszego Paragwaju. Pierwsi biali osadnicy używali jej z ochotą i nadali jej nazwę 'yerba dulce', czyli słodkie zioło po hiszpańsku. Jest szeroko używana w Japonii. Dla wielu ludzi jest zdrowsza niż dietetycznie ciężki cukier oraz jest polecna ze wzgledu na niższe podnoszenie glukozy we krwi niż inne słodzące specyfiki.
Ile roślin potrzebuję dla 4-osobowej rodziny?
To zależy od zużycia i czy planujecie zachować stewię w formie wysuszonej na zimę. Dla okazyjnego słodzenia jedna roślina powinna wystarczyć, jednak w celach suszenia minimum to 6. Ale nawet wtedy nie będziecie potrzebować aż tak dużo stewii jak cukru. Proporcje to 1 łyżka stewii do 8 łyżek cukru - to powinno wam pomóc w planowaniu zapasów.
Szałwia lekarska przybiera formę niskiego krzewu (50-60cm), który zwykle ma większą szerokość niż wysokość. Miękkie, szaro-zielone listowie wygląda pięknie praktycznie w każdym ogrodzie. Szałwię w doniczce można sadzić z innymi ziołami, np. rozmarynem, bazylią i podobnymi pochodzącymi z basenu Morza Śródziemnego. Zapach tak wymieszanych ziół tworzy znakomity aromat, który na pewno uprzyjemni spacery w ogrodzie. Jeśli chodzi o pozostałe walory szałwii to kucharze docenią jej charakterystyczny smak i wydzielany aromat, natomiast ogrodników będą cieszyć jej aksamitne i zawsze zielone liście oraz delikatne kwiaty. Jest rośliną wieloletnią. (GGK)
W strefach mrozoodporności od 4 do 7 (czyli także Polsce), szałwia będzie rośliną wielosezonową. Przesadzanie zalecamy wiosną lub jesienią. Należy pamiętać o wybraniu dobrze nasłonecznionego miejsca z nieźle zdrenowaną glebą o pH pomiędzy 6,5 a 7. By uzyskać lepszy drenaż i lżejszą glebę można dodać piasku oraz materie organiczną, powstanie wtedy mieszanka podobna do gliny.
Szałwię należy przycinać co roku każdej wiosny, odcinając stare liście/łodygi by promować nowe. Późną wiosną powinny pojawić się małe różowe bądź fioletowe kwiaty. Mimo stosowania przycinania roślina może ulec zdrewnieniu i przestać się rozwijać po około 3-5 latach. Po tym okresie warto rozważyć posadzenie nowej szałwii w miejsce starej.
Pleśń może być dużym problemem jeśli chodzi o szałwię, więc dobrym pomysłem jest odchudzenie krzewu w celu zapewnienia lepszej cyrkulacji powietrza. Szczególną uwagę należy poświecić szałwii w gorące, wilgotne dni lata. Można zbudować ściółkę z kamieni wokół krzewu w celu utrzymania w miarę suchego środowiska wokół rośliny. Dlaczego ściółka powinna być kamienna a nie organiczna? Po prostu wilgoć wyparowuje z powierzchni kamiennych o wiele szybciej.
W pierwszym roku zbiór szałwii należy prowadzić raczej oszczędnie. W następnych latach już nie należy się powstrzymywać i można w miarę potrzeb zbierać obfite plony cały rok. Można wyciąć całą roślinę macierzystą lub pojedyncze liście. Aby dać czas liściom by w pełni dojrzały, ostatni większy zbiór należy przeprowadzić na około 2 m-ce przed pierwszymi przymrozkami . Szałwię należy suszyć w pękach do góry nogami. Po tym procesie należy oddzielić liście od łodyg, a następnie przechowywać je w hermetycznych pojemnikach.
Szałwia ma szerokie zastosowania kulinarne. Wystarczy wspomnieć o potrawach z wieprzowiny, drobiu, dziczyzny czy nawet kiełbasie oraz różnego rodzaju daniach warzywnych. Szałwia również świetnie nadaje się do przyprawienia wszelkiego rodzaju farszów. Liście szałwi mają silne działanie przeciwzapalne wykorzystywane w leczeniu chorób jamy ustnej.
 |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz